Sáng 30/8/2022, tại Hà Nội,
Bộ Tài Nguyên và Môi trường phối hợp với trường Đại học kinh tế Quốc dân
tổ chức Hội thảo khoa học Quốc gia với chủ đề “Nghị quyết 18 của Trung
ương và những vấn đề đặt ra trong sửa đổi Luật Đất đai 2013”. Một trong
những nội dung đáng chú ý tại buổi hội thảo liên quan tới việc lấy ý
kiến đóng góp về việc bỏ khung giá thay bằng bảng giá để giá đất sát với
thị trường.

Phát biểu tại hội thảo, GS.TS Hoàng Văn
Cường, Phó hiệu trưởng trường Đại học kinh tế Quốc dân, cho rằng việc bỏ
khung giá đất xây dựng bảng giá đất sát giá thị trường là cơ sở để xoá
bỏ cơ chế xin – cho, bởi khi đã có bảng giá thì việc ưu ái cho ai sẽ
không có cơ sở để ưu ái nữa.

“Đây là cuộc cách mạng thay đổi về tư
duy quản lý từ biện pháp hành chính sang cơ chế thị trường. Chính vì
vậy, cần có quyết tâm chính trị cao để có thể xóa bỏ cơ chế xin – cho,
các yếu tố tính cá nhân, bởi đây là những rào cản, động chạm đến lợi ích
cá nhân của nhiều đối tượng”, GS.TS Hoàng Văn Cường nói.

Tuy nhiên, việc bỏ khung giá đất kéo
theo việc đền bù theo giá đất sát giá thị trường sẽ tăng cao, ảnh hưởng
đến thu hút đầu tư, chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng cao, GS.TS
Hoàng Văn Cường cho rằng cần phải đi vào giải quyết từng vấn đề xem đó
có thực sự là rào cản hay đó chỉ là lý do biện minh để chần chừ không
thực hiện. Ông cho rằng bảng giá này phải phù hợp với giá trị thị trường
chứ không phải giá cả thị trường.

“Giá cả thị trường luôn biến động, khó
nắm bắt nhưng giá trị thị trường thì khá ổn định, xác định được, đó là
giá trị mang lại của đất”, ông Cường nói. 

“Theo dự thảo quy định, bảng giá đất
được xây dựng định kỳ hàng năm và công bố công khai vào ngày 1/1 của
năm. Trong thời gian thực hiện bảng giá đất, khi giá đất phổ biến trên
thị trường có biến động thì UBND cấp tỉnh điều chỉnh bảng giá đất cho
phù hợp. Vì vậy, nên cập nhật giá hàng năm theo vùng giá trị nhưng ổn
định giá thu theo định kỳ 5 năm và có chính sách ưu đãi cho các đối
tượng cần thiết được công bố công khai, minh bạch”, GS.TS Hoàng Văn
Cường kiến nghị.

Đóng góp ý kiến tại hội thảo, TS. Lê
Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương
(CIEM), cho rằng dù có bảng giá đất mới theo thị trường cũng không nên
quá kỳ vọng sẽ xử lý được mọi vấn đề khúc mắc trong quản lý và sử dụng
đất đai hay loại bỏ được hết cơ chế xin – cho. Theo ông Bá, lý do ở đây
đó là yếu tố gắn liền với cơ chế, bộ máy quản lý.

“Muốn loại bỏ được cơ chế xin – cho thì
cần phải dựa vào bộ máy nhà nước. Nếu năng lực bộ máy tốt, hiệu quả thì
sẽ hạn chế được và ngược lại. Việc có bảng giá theo giá thị trường là
tốt nhưng thực tế phải tìm cách giải quyết gốc rễ của những vấn đề vướng
mắc về đất đai”, ông Bá nhấn mạnh.

Phản biện về kiến nghị nên cập nhật giá
hàng năm theo vùng giá trị nhưng ổn định giá thu theo định kỳ 5 năm
của GS.TS Hoàng Văn Cường, TS. Lê Xuân Bá cho rằng nếu bỏ khung giá đất
để sử dụng bảng giá theo giá thị trường mà lại để ổn định trong 5 năm
thì vẫn chưa chuẩn, đây vẫn là tư tưởng níu kéo chưa muốn đổi mới thực
sự.

Tại buổi hội thảo, liên quan tới vấn đề
đất có nguồn gốc nông lâm trường quốc doanh, nông dân không có hoặc
thiếu đất, GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi
trường, cho biết cả nước có 256 công ty nông nghiệp, lâm nghiệp, trong
đó có 120 Công ty TNHH MTV nông nghiệp và 136 Công ty TNHH MTV lâm
nghiệp do 49 địa phương, tập đoàn, tổng công ty quản lý thuộc diện thực
hiện sắp xếp đổi mới.

Các công ty này quản lý và sử dụng
2.229.601ha đất, trong đó đất nông nghiệp là 2.192,787ha và 36.813 ha
đất phi nông nghiệp. Theo phương án tổng thể được duyệt sau sắp xếp, các
công ty liên tục quản lý, sử dụng 1.858.040ha, gồm 1.836.857ha đất nông
nghiệp, 21.183 ha đất phi nông nghiệp; giao về địa phương 371.561ha gồm
355.931ha đất nông nghiệp, 15.630ha đất phi nông nghiệp.

GS.TSKH Đặng Hùng Võ cho biết đến nay
vẫn còn 95 doanh nghiệp chưa trình phương án sắp xếp; hiệu quả sản xuất,
kinh doanh sau sắp xếp vẫn thấp, hiệu quả chưa cao; nhiều vấn đề tài
chính để lại từ cũ khó giải quyết.

Bên cạnh đó, việc đo đạc, rà soát, cắm
mốc ranh giới, lập bản đồ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất chậm không giải quyết được kịp thời. Tình trạng tranh chấp, lấn
chiếm đất đai tại một số công ty còn phải tiếp tục xử lý, nhất là đối
với diện tích khoán cho các hộ gia đình, cộng đồng dân cư; hiệu quả sử
dụng đất, tài nguyên rừng còn chưa cao.

“Những vấn đề liên quan đến đất đai có
nguồn gốc từ các nông, lâm trường quốc doanh được đề cập trong Nghị
quyết 18 – NQ/TW đã được nhiều đơn vị kiến nghị phương án giải quyết.
Tuy nhiên, Nghị quyết còn đặt vấn đề giải quyết dứt điểm những vướng
mắc, bất cập liên quan tới quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông,
lâm, trường quốc doanh vào năm 2025. Do vậy, các vấn đề giải quyết dứt
điểm này thuộc phạm vi thực hiện Nghị định 118/2014/NĐ-CP về sắp xếp,
đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty nông,
lâm nghiệp, không cần đưa vào Luật Đất đai sửa đổi”, nguyên Thứ trưởng
Bộ Tài nguyên và Môi trường nói.

Bảo Minh