Chỉ
trong hơn một năm qua, Chính phủ đã ban hành 3 Nghị định về gia hạn
thuế và tiền thuê đất để nhằm hỗ trợ và giải cứu một số khu vực kinh tế,
cá nhân, doanh nghiệp gặp khó khăn do dịch bệnh. Đây được cho là “liều
thuốc” quý giúp doanh nghiệp hồi sức trong khi bóng đen Covid-19 vẫn
tiếp tục bao phủ và tác động tiêu cực đối với nền kinh tế. 

“LIỀU THUỐC” HỒI SỨC

Gần
đây nhất, Chính phủ ban hành Nghị định số 52/2021/NĐ-CP (tạm gọi là
Nghị định 52) về gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu
nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuế đất năm 2021.

Theo
đó, người nộp thuế thuộc đối tượng gia hạn, gửi giấy đề nghị gia hạn
một lần cho toàn bộ các kỳ của các sắc thuế được gia hạn cùng với thời
điểm nộp hồ sơ khai thuế. Dự kiến tổng số thuế và tiền thuê đất được gia
hạn theo Nghị định 52 lên tới 115.000 tỷ đồng.

Trước
đó, ngày 8/4/2020, trên cơ sở đề xuất của Bộ Tài chính, Chính phủ đã
ban hành Nghị định số 41/2020/NĐ-CP quy định gia hạn thời hạn nộp thuế
và tiền thuê đất và trước nữa là Nghị định 109/2020/NĐ-CP về việc gia
hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe ôtô sản xuất, lắp ráp trong
nước.

Triển khai thực hiện 2 Nghị định này, trong năm 2020, cơ
quan thuế đã thực hiện gia hạn cho khoảng 184.900 lượt người nộp thuế
với tổng số tiền thuế, tiền thuê đất đã gia hạn khoảng 87.300 tỷ đồng.

Ông
Vũ Xuân Bách, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế đánh giá, diễn biến
dịch bệnh Covid-19 hiện nay còn khá phức tạp, khó lường và chưa dự báo
được thời điểm kết thúc. Hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh
nghiệp bị đình trệ, nhất là doanh nghiệp có quy mô nhỏ đã phải thu hẹp
hoặc tạm ngừng hoạt động.

“Tình trạng sụt giảm doanh số và các
giao dịch thương mại bị gián đoạn dẫn đến doanh nghiệp gặp khó khăn
trong cân đối nguồn tài chính. Vì vậy, chính sách hỗ trợ của Nhà nước
thông qua cơ chế giãn, hoãn nộp các khoản thuế phát sinh sẽ giúp các
doanh nghiệp, cá nhân vượt qua khó khăn do tác động của dịch bệnh, khôi
phục sản xuất kinh doanh là rất cần thiết”, ông Bách bày tỏ.

Còn
theo ông Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá
cả, Bộ Tài chính, Nghị định 52 vừa không gây hụt thu thuế, vừa hỗ trợ
doanh nghiệp rất lớn. “Trong điều kiện thiếu vốn, Nghị định 52 giúp
doanh nghiệp không phải đi vay ngân hàng, giảm chi phí vốn vay. Buôn tài
không bằng dài vốn”, ông Long nhấn mạnh.

THẾ KHÓ CỦA DOANH NGHIỆP VẬN TẢI

Là
một trong những đơn vị đầu tiên kiến nghị về vấn đề giãn, hoãn nợ thuế,
ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Tp.Hà Nội đánh giá cao
phản ứng nhanh của Bộ Tài chính trong việc ban hành Nghị định 52 trong
việc tiếp sức cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, ông Liên cho rằng trong
tình thế hiện nay, những giải pháp này ở một số khu vực chưa đem lại
nhiều hiệu quả. “Giảm là đúng, là tốt, nhưng với các doanh nghiệp vận
tải không có doanh thu, thì có giảm thuế nữa, cũng không giải quyết được
vấn đề gì. Doanh nghiệp không có tiền, đang điêu đứng hoàn toàn, ngành
vận tải đường bộ đang leo lắt để tồn tại”, ông Liên than thở.

Ông
Liên phân tích, đại dịch hoành hành, người dân hạn chế đi lại, hạn chế
tham quan du lịch. Sân bay, nhà ga đóng cửa, vì vậy, lượng hành khách
tụt dốc thẳng đứng. “Không có khách, doanh thu sụt giảm nhưng doanh
nghiệp vẫn phải gánh các chi phí vận hành, phí cầu đường, bến bãi, trả
lãi ngân hàng. Đã vậy, quản lý của ngành giao thông vận tải có nhiều vấn
đề bất cập, nhiều yêu cầu đòi hỏi ngành vận tải đầu tư nâng cấp trong
khi chưa cần thiết”, vị chuyên gia này nói.

Phân tích tác động của
các công cụ tài khóa để ứng phó với đại dịch thời gian qua, ông Tô
Trung Thành, Trưởng phòng Quản lý Khoa học, Trường Đại học Kinh tế quốc
dân cho biết, Nghị định 41 năm 2020 kỳ vọng số thuế, phí, tổng tiền
thuế, tiền thuê đất được gia hạn dự kiến đối với doanh nghiệp là 174.000
tỷ đồng và đối với hộ cá nhân kinh doanh khoảng 6.000 tỷ đồng.

Tuy
nhiên, theo ông Thành, chính sách vẫn chưa bao quát hết các đối tượng
gặp khó khăn. Nhiều doanh nghiệp bị sụt giảm doanh thu nghiêm trọng, số
thuế phát sinh thấp hoặc thậm chí không có doanh thu nên không phát sinh
thuế. Bởi vậy, nhóm đối tượng này hầu như chẳng được hưởng lợi gì.

HỖ TRỢ TỐI ĐA CHO DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN

Ông
Tô Trung Thành cho rằng, hiện dư địa chính sách tài khóa rất hạn hẹp
nên phải hỗ trợ đúng trọng tâm, đúng đối tượng. Trong khi đó, các Nghị
định, hướng dẫn chưa tập trung phân loại được các ngành nghề cần hỗ trợ,
ngành nghề nào đón nhận cơ hội nhờ đại dịch mà vẫn mang tính cào bằng.

“Cần
theo sát nhu cầu của doanh nghiệp, phải chọn lọc và phân loại ngành
nghề cần phải hỗ trợ dựa trên mức độ chịu tác động bởi đại dịch. Đồng
thời, cần có cơ sở đánh giá khảo sát tác động của Covid, tránh hiện
tượng trục lợi chính sách”, ông Thành nhấn mạnh.

Nhìn xa hơn, ông
Bùi Danh Liên cho rằng để có nguồn thu vào ngân sách, chắc chắn phải
thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Các bộ, ngành, như Bộ Giao thông vận tải
phải sử dụng phương pháp quản lý hiện đại, giảm bớt các thủ tục hành
chính, để doanh nghiệp có điều kiện phát triển.

Quay lại với chính
sách thuế, ông Liên nêu quan điểm: không nên tận thu thuế. Bộ Tài chính
cần nghiên cứu phương pháp thu thuế đối với ngành nghề vận tải theo
phương pháp ấn định, thu thuế vận tải theo hợp đồng. Cá nhân, doanh
nghiệp đầu tư xe đăng ký kinh doanh và đóng thuế khoán theo đầu xe tại
địa phương…

CHI HIỆU QUẢ, NUÔI DƯỠNG NGUỒN THU 

“Trong
dài hạn, phải đảm bảo tăng trưởng kinh tế một cách bền vững, ổn định,
tăng trưởng theo chiều sâu. Cải cách chính sách thuế theo hướng nuôi
dưỡng nguồn thu, tạo sự công bằng, bình đẳng. Tạo điều kiện, khuyến
khích các doanh nghiệp phát triển, làm ăn có lãi, tránh hiện tượng tận
thu, vắt kiệt nguồn thu, rất nguyhiểm”.

NÊN  GIẢM  THUẾ  GIÁ  TRỊ  GIA  TĂNG 

“Nghị
định 52 trên tinh thần giãn, gia hạn thời gian nộp thuế, nhưng mức và
thay đổi bản chất chính sách thuế, phí trong doanh nghiệp chưa có đột
phá so với năm trước. Chúng tôi đề xuất hỗ trợ giảm thuế giá trị gia
tăng cho doanh nghiệp, vì đây là loại thuế có độ phủ rộng, sẽ hỗ trợ
đúng những đối tượng doanh nghiệp sụt giảm doanh thu vì dịch”.