(Đại học Kinh tế Quốc dân) – Được sự nhất trí của Phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam, Ban tổ chức buổi lễ xin giới thiệu toàn văn bài diễn văn của Ngài José Manuel Durão Barroso – Chủ tịch Ủy ban châu Âu, tại Lễ nhận bằng Tiến sĩ danh dự do trường Đại học Kinh tế Quốc dân trao tặng với nội dung: Giải quyết khủng hoảng kinh tế và những thách thức toàn cầu thông qua hội nhập khu vực và hợp tác quốc tế

Ngài José Manuel Durão Barroso – Chủ tịch Ủy ban châu Âu

Thưa Thứ trưởng, Hiệu trưởng, Giáo sư Phạm Mạnh Hùng,
Phó Hiệu trưởng, giáo sư Phan Công Nghĩa, Trần Thọ Đạt và Phạm Quang Trung,
Các vị khách quý,
Thưa quý vị,
Các bạn sinh viên và các bạn,

Hãy để tôi bắt đầu bằng việc cảm ơn Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam, Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân, Giáo sư Phạm Mạnh Hùng, và giáo sư Phan Công Nghĩa, Trần Thọ Đạt và Phạm Quang Trung, Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân.
Tôi biết ơn khi nhận được học vị tiến sĩ danh dự này bởi vì đây không những là một trường đại học hàng đầu tại Việt Nam mà còn là một trong những trường kinh doanh hàng đầu ở Đông Nam Á; Bởi trường đại học của các bạn hiểu tầm quan trọng của tư duy hướng về tương lai và tầm nhìn hướng ngoại, nhất là bằng cách hợp tác với một số viện nghiên cứu kinh tế tốt nhất ở châu Âu, và tận dụng các cơ hội trong chương trình Erasmus + và các chương trình Marie Sklodowska-Curie cho sinh viên và nhà nghiên cứu của Liên minh Châu Âu. Đâylà tất cả những gì về hợp tác quốc tế.
Giáo dục, đào tạo và nghiên cứu là rất quan trọng cho sự phát triển thành công, nhưng trong thế giới toàn cầu hóa chúng ta đang sống, chỉ bằng cách chia sẻ những ý tưởng của chúng ta, trao đổi những thực tiễn tốt nhất, và tham gia vào đối thoại văn hóa với các đối tác của chúng ta, chúng ta mới có thể hy vọng sẽ cùng nhau tiến lên phía trước.

Vì vậy, cho phép tôi chia sẻ với bạn ngày hôm nay suy nghĩ của tôi về cách chúng ta nhìn thế giới hiện nay, làm thế nào châu Âu đã tiến lên, vượt qua khủng hoảng kinh tế và tài chính gần đây trong khi vẫn đoàn kết và cởi mở hơn bao giờ hết, và làm thế nào chúng tôi có thể cùng nhau định hình mối quan hệ của chúng tôi với Việt Nam vì lợi ích chung của các nước và nhân dân của chúng ta.

Nắm bắt các cơ hội của toàn cầu hóa
Thưa quý vị,
Thế giới đang trải qua những thay đổi sâu rộng. Toàn cầu hóa là một hiện tượng hiện đang cố thủ trên toàn cầu. Không lẩn tránh nó được; không thể quay ngược thời gian. Và chúng ta cũng không mong muốn như vậy. Toàn cầu hoá mang lại một số rủi ro nhưng nhiều cơ hội hơn. Vì vậy, những gì chúng ta cần làm với nhau là để giảm thiểu rủi ro và nắm lấy cơ hội.
Một trong những thay đổi cấu trúc then chốt và những cơ hội của thập kỷ qua chính là sự thịnh vượngcủa nền kinh tế châu Á, sự năng động của xã hội và sự nổi lên của châu Á trong nền chính trị toàn cầu, điều này thực sự định hình thế giới của chúng ta.
Việt Nam không là ngoại lệ, và Hà Nội là một ví dụ sáng ngời về sự thay đổi mà thế giới đã trải qua trong thập kỷ qua. Kể từ chuyến thăm cuối cùng của tôi năm 2007, thành phố đã tăng gấp ba lần kích thước và tăng hơn gấp đôi số dân.  Trong thế kỷ 20, sản lượng kinh tế tăng 40 lần. Nhưng trong khi nước Anh phải mất 155 năm để tăng gấp đôi GDP bình quân đầu người, và 50 năm với Mỹ, Việt Nam chỉ mất ít hơn 10. Vì vậy, các bạn là bằng chứng cho thấy lịch sử và tiến bộ đang thực sự tăng tốc với tốc độ chưa từng có. Và một trong những khu vực trọng điểm này được cảm nhận rất rõ ràng là nền kinh tế.

Khủng hoảng
Cú sốc gần đây của nền kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng đến tất cả chúng ta trên thế giới, từ châu Âu đến Đông Nam Á, cho chúng ta  thấy những điểm mà chúng ta không thể tách rời và phụ thuộc lẫn nhau ngày hôm nay. Trong Liên minh châu Âu thì điều này đã dẫn đến một bước nhảy vọt trong hội nhập của chúng tôi.

Trong thực tế, ngay cả khi cuộc khủng hoảng này không ảnh hưởng đến tất cả các nước thành viên châu Âu theo cùng một cách, Liên minh châu Âu, và các chính trị gia trên khắp châu Âu, đã cùng quyết định gắn bó với nhau.  Họ đã làm điều đó – và điều này là quan trọng để hiểu rằng – vì Liên minh châu Âu không chỉ là một dự án hội nhập khu vực; nó không chỉ là một thị trường nội địa; Euro không chỉ là một dự án kinh tế; bởi vì Liên minh châu Âu là tất cả các điều trên và, quan trọng hơn, nó là một dự án của hòa bình và dân chủ.
Cách đây 100 năm, các nhà lãnh đạo châu Âu đã gửi quân đội của họ vào trận chiến chống lại nhau trong những gì được gọi là cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. Chỉ 70 năm trước đây Pháp bị chiếm đóng bởi Đức trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Nhưng những người sáng lập châu Âu đã có một tầm nhìn về một tương lai không có sự đau đớn, nỗi thống khổ và bi kịch, những thứ đã làm ô nhiễm nửa đầu thế kỷ 20. Và vì vậy chúng tôi đến với nhau và trở thành một cộng đồng từ nhưng năm 1950. Và chúng tôi đã phát triển từ 6 quốc gia trong 1957 lên 28 năm 2014; từ 168 triệu người tới 507 triệu.
Hơn bất cứ điều gì, việc mở rộng của chúng tôi cho thấy rằng Liên minh châu Âu đã và đang là một ngọn hải đăng cho hy vọng, cho phép chúng tôi vượt qua thành công những chia rẽ trước đây, củng cố dân chủ và đến với nhau. Bản thân tôi đã trải qua điều này. Đất nước tôi, Bồ Đào Nha là một chế độ độc tài suốt hơn 40 năm. Tôi đã 18 tuổi khi cuộc cách mạng dân chủ đã gây một sự thay đổi chế độ và dân chủ chiếm ưu thế. Và tôi có thể nói với bạn rằng mục tiêu chính của các chính trị gia dân chủ, niềm hy vọng lớn của tất cả những thế hệ trẻ đó là  tham gia vào Liên minh châu Âu, Cộng đồng châu Âu để có thể tận hưởng những quyền tự do tương tự, sự thịnh vượng  mà các thành viên Liên minh châu Âu có được.
Và 30 năm trước đây khi bức tường Berlin sụp đổ tất cả những quốc gia ở Trung và Đông Âu đã coi đây là cơ hội tham khảo và tham vọng chính của họ để trở thành thành viên của Liên minh châu Âu. Liên minh châu Âu trong suốt lịch sử của mình vẫn là một ngọn hải đăng cho tự do và dân chủ. Đây là lý do tại sao Ủy ban Hòa bình Nobel quyết định trao giải Nobel Hòa bình cho Liên minh châu Âu vào năm 2012.
Ngày nay, đơn giản là không thể tưởng tượng được việc các nước thành viên của chúng tôi sẽ giao tranh với nhau. Bởi vì mục tiêu của chúng tôi luôn luôn rõ ràng. Nếu không có liên minh, hòa bình và các giá trị được chia sẻ, không thể có thịnh vượng.
Tôi tin rằng những yếu tố chính trị đã bị đánh giá thấp bởi các nhà phân tích thị trường và các nhà bình luận trong cuộc khủng hoảng, đặc biệt là thực tế là Liên minh châu Âu và đồng euro đại diện cho một sự lựa chọn chính trị cơ bản của người châu Âu để ở lại với nhau và xây dựng một ngôi nhà chung với nhau. Hôm nay tôi có thể nói rằng chúng tôi đang đi lên từ cuộc khủng hoảng bởi vì chúng tôi đã sang trang; thực sự tôi có thể nói chúng tôi đã bắt đầu một chương mới.
Tất nhiên chúng tôi đã làm điều này bằng nhiều cách, nhưng hãy để tôi làm nổi bật ba ví dụ:
Đầu tiên, chúng tôi đưa ra một hệ thống quản lý kinh tế và ngân sách rộng rãi hơn ở cấp độ châu Âu. Ví dụ, dự toán ngân sách quốc gia các nước thành viên được gửi đến Brussels trước khi chúng được chính thức phê duyệt ở cấp quốc gia; do đó đảm bảo rằng chúng tôi có thể hiệu chỉnh sự mất cân bằng trước khi chúng xuất hiện;
Thứ hai, chúng tôi thể hiện sự đoàn kết trong Liên minh châu Âu thông qua việc tạo ra một Cơ chế Ổn định châu Âu trị giá 1 nghìn tỷ USD để giúp các nước thành viên khu vực đồng euro cần sự hỗ trợ tài chính;
Và thứ ba, chúng tôi đã tạo ra một Liên minh ngân hàng bằng cách có quy định chung cho các ngân hàng châu Âu; và bằng cách kiểm soát độc lập của Ngân hàng Trung ương châu Âu đối với các ngân hàng quốc gia.
Tôi biết rằng Việt Nam – như các đối tác khác – phải đối mặt với những thách thức tương tự với các khoản cho vay đối với khu vực nhà nước và mức độ nợ xấu cao. Và như vậy quyết định giám sát tập trung quá trình tái cơ cấu ngân hàng là một điều đúng đắn. Các cơ quan quản lý trung tâm và độc lập là rất cần thiết để tạo ra một hệ thống tài chính lành mạnh và thu hút vốn tư nhân rất cần thiết.
Bởi vì chỉ bằng cách lặp lại trật tự tài chính và hiện đại hóa nền kinh tế của chúng tôi, chúng tôi có thể mang lại tăng trưởng thông minh, bền vững và toàn diện, tạo việc làm có chất lượng, chứ không phải là tạo ra tăng trưởng nhân tạo nhờ vào những khoản nợ.

Phục hồi bền vững thông qua sự cởi mở
Nhưng có lẽ thành tựu lớn nhất của chúng tôi trong Liên minh châu Âu không chỉ là vượt qua khủng hoảng và bắt đầu tăng trưởng trở lại. Năm nay chúng tôi mong đợi một tốc độ tăng trưởng 1,6% và 2% trong năm tới. Mà nó là việc chúng tôi đã vượt qua cơn bão bằng cách duy trì cởi mở, cả trong nội bộ và quốc tế bằng cách giữ cho nền kinh tế của chúng tôi mở. Bởi vì đây là cách chúng tôi điều chỉnh cho tương lai.
Đây là lý do tại sao mô hình của chúng tôi ở châu Âu là một trong những chủ nghĩa mở. Liên minh châu Âu hiện nay đại diện cho một nền kinh tế 12,6 nghìn tỉ €, lớn nhất trên thế giới. Chỉ có Hoa Kỳ là trong cùng một hạng, trị giá 11,3 nghìn tỉ €, trong khi ngay cả Trung Quốc vẫn còn rất nhỏ, 4,6 nghìn tỉ €. Liên minh châu Âu vẫn là khối thương mại lớn nhất thế giới với hơn 20% GDP của thế giới. Chúng tôi đồng thời là nguồn, và điểm đến của đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất trên thế giới. Và hôm nay chúng ta có một số lượng lớn các Hiệp định thương mại tự do hơn bao giờ hết, gần đây đã kết thúc phán với Singapore, [và Canada], và chúng tôi tiếp tục có tiến triển với Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ, Malaysia, cũng như với Việt Nam.
Lịch sử cho thấy rằng người dân và các quốc gia phát triển thịnh vượng khi họ mở ra với thế giới, khi họ mở rộng thương mại của họ và khi họ trao đổi ý tưởng​​, không phải khi họ quay vào với chính mình hoặc tách ra với phần còn lại của thế giới.

Quan hệ EU-Việt Nam
Thưa quý vị,
Đây là lý do tại sao chúng tôi muốn có một quan hệ đối tác mạnh mẽ với Việt Nam; Điều này lý do tại sao tôi đến thăm đất nước của bạn một lần nữa.
Bởi vì chúng tôi tin rằng chỉ có thông qua hợp tác, đối thoại chính trị, giao lưu kinh tế chúng ta có thể tạo ra các liên kết biến hòa bình thành sự nghiệp chung, và chúng ta có thể giúp đỡ lẫn nhau để mang lại những gì mọi người mong đợi, tự do và hạnh phúc hơn.
Tôi tự hào đã phát động các cuộc đàm phán Hiệp định Đối tác và Hợp tác với Việt Nam vào năm 2007 khi tôi đến thăm đất nước lần đầu tiên. Các cuộc đàm phán đã được kết thúc, hiệp định đã ký năm 2012 hiệp định giờ đây là cơ sở hợp tác của chúng tôi, từ đối thoại chính trị đển giáo dục, khoa học và công nghệ, môi trường và biến đổi khí hậu đến nhân quyền.
Liên minh châu Âu cũng là thị trường xuất khẩu lớn nhất và là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam. Nhưng cũng ở đây trong lĩnh vực kinh tế, tôi tin rằng chúng ta có thể và phải làm nhiều hơn nữa. Đây là lý do tại sao trong năm 2012 chúng ta tiến hành đàm phán về Hiệp định Thương mại Tự do (FTA). Chúng ta cần phải hướng tới một hiệp định toàn diện và đầy tham vọng bao gồm thuế và các rào cản phi thuế quan, cũng như các khía cạnh khác liên quan đến thương mại, đặc biệt là mua sắm, vấn đề pháp lý, cạnh tranh, và dịch vụ. Hiệp định này có một tiềm năng to lớn, và một khi hoàn thành sẽ tạo ra công ăn việc làm và cơ hội rất quan trọng cho cả hai chúng ta.
Tuy nhiên, một quan hệ đối tác thực sự không thể chỉ được xây dựng ở cấp chính thức hay ngoại giao. Xã hội dân sự của chúng ta cũng cần phải góp phần. Tài sản lớn nhất mà bất kỳ nước nào có, và Việt Nam không phải là ngoại lệ là người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên của mình. Các bạn có một dân số rất trẻ và năng động, với độ tuổi trung bình 28 (chỉ cần nhìn vào khán phòng này là có thể nhận ra). Và nó là các bạn, thế hệ trẻ sẽ quyết định tương lai của đất nước. Do đó, quan trọng là các cơ cấu nhà nước và xã hội được hình thành theo cách mà nguyện vọng và hy vọng của các bạn trẻ có thể được thực hiện tốt nhất. Nhân quyền và thượng tôn pháp quyền cũng là cơ bản và cần phải được bảo đảm thông qua đối thoại cởi mở, đa nguyên chính trị và một xã hội dân sự sôi động. Đây là một khía cạnh quan trọng của quan hệ đối tác của chúng tôi và rất quan trọng đối với việc làm sâu sắc quan hệ song phương của chúng ta.

Thưa quý vị,
Thế giới đang thay đổi. Và với sự thay đổi lớn như vậy song hành với những thách thức lớn, thách thức toàn cầu đòi hỏi phải có trách nhiệm toàn cầu: Biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, sự khan hiếm các nguồn tài nguyên thiên nhiên, đói nghèo, giáo dục, chăm sóc sức khỏe phổ quát – tất cả những vấn đề này đòi hỏi hành động khu vực và toàn cầu, cũng như các địa phương và quốc gia.
Đây là lý do tại sao chúng ta phải luôn kiên định trong cam kết của chúng ta đối với các thỏa thuận quốc tế;

Đó là lý do tại sao chúng ta phải cố gắng hết sức để đạt được thỏa thuận tại Hội nghị Biến đổi Khí hậu Liên hiệp quốc ở Paris năm tới;
Đó là lý do tại sao chúng ta phải hỗ trợ tăng trưởng xanh như chính các bạn đang làm, dẫn đầu trong khu vực Đông Nam Á với "Chiến lược Tăng trưởng Xanh Quốc gia" của các bạn bạn;
Và lý do tại sao chúng tôi đang tập trung vào 'năng lượng bền vững' trong hợp tác phát triển của chúng tôi với Việt Nam từ 2014 – 2020, như một phần hỗ trợ tài chính gia tăng của chúng tôi và sẽ đạt 400 triệu € trong những năm tiếp theo;
Đó là lý do tại sao đáp ứng các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ là điều cần thiết – và tôi muốn chúc mừng Việt Nam về tiến bộ đáng kể các bạn đã đạt được trong việc hoàn thành một số MDGs trước thời hạn 2015. Nó thể hiện một sự nhận thức tuyệt đối về những gì tất cả chúng ta cần phải làm;
Và đó là lý do tại sao chúng tôi đã tăng cường nỗ lực hợp tác với các nước ASEAN về an ninh, bao gồm cả an ninh phi truyền thống – một ưu tiên cho cả hai khu vực của chúng ta.

Hòa bình thông qua các biện pháp hòa bình
Điều này đưa tôi đến điểm tiếp theo của tôi. Chúng ta không thể hy vọng sẽ đạt được tăng trưởng bền vững và giải quyết các vấn đề toàn cầu mà không có hòa bình và an ninh. Chúng là nền tảng cho con người và phát triển xã hội, và là tiền thân cơ bản để thực hiện các giá trị dân chủ, pháp quyền và tôn trọng nhân quyền.
Sự kiện gần đây trên lục địa của chúng tôi, như Ukraine, cũng như ở những nơi khác, ở Trung Đông, chứng minh rằng hòa bình vẫn chưa được đảm bảo. Nó phải được nâng niu và bảo vệ. Nó không phỉa tự nhiên mà có. Và ở nơi có những căng thẳng hiện thời, chúng cần phải được làm dịu đi và giải quyết một cách hòa bình. Tôi biết rằng ở đây, căng thẳng cũng đã nổi lên do tranh chấp hàng hải với các nước láng giềng. Tôi muốn nói rõ rằng Liên minh châu Âu ủng hộ một quá trình chính trị-ngoại giao và giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế. Chúng tôi cũng hỗ trợ các nỗ lực hiện thời để đạt được một Bộ quy tắc Ứng xử có tính ràng buộc pháp lý là kim chỉ nam và khuôn khổ cho các hành động của nguyên đơn.
Tôn trọng luật pháp quốc tế và cách tiếp cận hợp tác khu vực là các cách tốt nhất để giảm căng thẳng và tìm kiếm các kết quả thương lượng.

Quan hệ EU-ASEAN
Thưa quý vị,
Thực tế này là lý do tại sao giờ đây quan hệ đối tác 37 tuổi giữa Liên minh châu Âu và ASEAN đặc biệt quan trọng đối với chúng ta, không phải vì chúng ta là hai dự án hội nhập khu vực thành công nhất trên thế giới; mà hội nhập khu vực mang lại hoà bình cho châu Âu, và thông qua các biện pháp hòa bình, tại một thời điểm mà tất cả đã có thể đã bị mất. Xây dựng cộng đồng ASEAN giúp hợp nhất một khu vực Đông Nam Á đa dạng;
Đó là lý do tại sao Liên minh châu Âu vẫn cam kết hợp tác với ASEAN. Tôi muốn cảm ơn Việt Nam đặc biệt là đối với vai trò là điều phối viên của ASEAN trong quan hệ EU-ASEAN;
Đó là lý do tại sao chúng tôi đã, phù hợp với Kế hoạch Hành động Brunei 2012, đưa mối quan hệ của chúng ta trở thành một đối tác mang tính chiến lược hơn và thực chất hơn;
Tại sao chúng tôi đã tăng hơn hai lần hỗ trợ tài chính cho hội nhập ASEAN, từ 70 triệu euro lên 170 triệu;
Và lý do tại sao tôi tin rằng với truyền thống hỗ trợ mạnh mẽ và thiết thực cho ASEAN, Liên minh châu Âu có thể đóng góp đáng kể cho Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á.

Kết luận
Thưa quý vị,
Phía trước chúng ta có những thách thức lớn. Như tôi đã không bao giờ có thể đề cập đủ thường xuyên về sự phục hồi của chúng tôi ở châu Âu, bây giờ không phải là thời gian cho sự tự mãn. Chúng ta phải nhìn về phía trước, nhưng hành động ngay. Và chúng ta cần phải hành động nhịp nhàng và trong sự hợp tác với các đối tác quốc tế của chúng ta, làm cho các Liên minh của chúng ta trở thành sức mạnh lớn nhât.
Thích Nhật Hạnh đã nói "Chúng ta phải tiếp tục học hỏi. Chúng ta phải cởi mở. Và chúng ta phải sẵn sàng để phát tán kiến thức của chúng ta nhằm đến với một sự hiểu biết cao hơn về thực tế".
Đây là nguyên tắc và nguyên tắc này là cốt lõi của mối quan hệ của chúng tôi với các Nước Thành viên của chúng tôi và là nguồn cảm hứng dẫn dắt mối quan hệ của chúng tôi với các đối tác quốc tế. Để học hỏi lẫn nhau và hành động trong sự nhịp nhàng và hợp tác. Đây là điều đưa tôi đến với Việt Nam để học hỏi từ các bạn. Và tôi không thể tìm thấy một nơi nào tốt hơn cho điều đó, khán phòng của trường đại học này với sự đồng hành của khán giả đáng quý này.
Tôi cảm ơn các bạn rất nhiều!

————————————————-

                                                                                                            Nguồn: Ban tổ chức