Chiều 14/11, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 – 20/11/2022) tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Cùng dự có đồng chí Ngô Văn Dụ, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, đông đảo giảng viên, cán bộ và sinh viên Nhà trường.

Cổng Thông tin điện tử Trường Đại học Kinh tế Quốc dân trân trọng đăng tải toàn văn bài phát biểu của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tại Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân:

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam

– Thưa đồng chí Ngô Văn Dụ – nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương;

– Thưa đồng chí Lê Văn Thành – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ;

– Thưa các đồng chí Bộ trưởng;

– Lãnh đạo các Bộ, ban, ngành và các vị khách quý;

– Thưa các thầy, cô giáo, các đồng chí cán bộ, nhân viên và các em sinh viên Trường Đại học Kinh tế Quốc dân;

Hôm nay, Tôi rất vui mừng và xúc động về thăm lại Trường Đại học KTQD và cùng tập thể sư phạm Nhà trường tham dự Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982-20/11/2022). Nhân dịp này, tôi xin gửi tới các thế hệ nhà giáo, học viên, sinh viên lời chúc mừng nồng nhiệt nhất.

Thưa các đồng chí,

Trên tinh thần ấy, trường Đại học Kinh tế quốc dân với tên gọi đầu tiên là Trường Kinh tế – Tài chính, đến nay đã được thành lập trải qua 66 năm xây dựng và phát triển, với sự nỗ lực, chủ động và sáng tạo của thầy, trò các thế hệ, Trường Đại học KTQD đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, toàn diện trên các lĩnh vực hoạt động. 

Trong lĩnh vực đào tạo, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã góp phần to lớn vào việc đáp ứng nhu cầu xã hội về đội ngũ cán bộ kinh tế và quản trị kinh doanh với chất lượng phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế trong từng giai đoạn của đất nước. Nhiều người trong số họ đã và đang giữ những cương vị chủ chốt trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị – xã hội, các doanh nghiệp lớn và các tập đoàn kinh tế quốc gia.

Trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và tư vấn, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân được đánh giá là một trong những đơn vị có đóng góp tích cực cho Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng các quan điểm, chủ trương, chiến lược, cơ chế chính sách kinh tế trong các giai đoạn phát triển đất nước. Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cũng là một địa chỉ tin cậy của các địa phương và các doanh nghiệp trong lĩnh vực tư vấn về kinh tế và quản trị kinh doanh.

Trong lĩnh vực hợp tác quốc tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã phát huy tinh thần tích cực, chủ động trong mở rộng quan hệ hợp tác với các trường đại học của nhiều nước và tổ chức quốc tế có uy tín. Trường cũng đã phát huy kết quả hợp tác quốc tế trong việc đổi mới mục tiêu, chương trình, giáo trình và phát triển đội ngũ giáo viên, nâng cao chất lượng đào tạo.

Trong quản trị Nhà trường, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã có nhiều nỗ lực trong việc hoàn thiện tổ chức, đổi mới công tác quản lý, điều hành. Đặc biệt, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân của chúng ta đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu trong việc thực hiện thí điểm tự chủ đại học. Trường cũng luôn quan tâm chăm lo tổ chức đời sống vật chất và tinh thần cho giáo viên, cán bộ, nhân viên và sinh viên, tạo sự gắn kết trong tập thể sư phạm Nhà trường.

Nhân đây tôi cũng báo cáo với quý vị đại biểu là trước đây, thời kỳ Bác Phạm Văn Đồng làm Hiệu trưởng danh dự thì đã có những chỉ đạo cho mấy đơn vị tập thể đảm bảo đời sống cho hàng ngàn sinh viên, chất lượng rất là tốt, quản lý bữa ăn cho sinh viên, kể cả sinh hoạt của ký túc xá cũng rất nề nếp. Điều này cũng có thể nói là góp phần cho sự nổi tiếng của Trường Kinh tế Quốc dân về chất lượng phục vụ đối với sinh viên và những thành tích khác mà hôm nay, trong buổi kỉ niệm này chưa nêu hết được.

Với những thành quả to lớn, toàn diện đó, tôi thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhiệt liệt biểu dương và chúc mừng những thành tích của Trường trong các lĩnh vực hoạt động và đóng góp tích cực của Trường vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; và mong rằng các đồng chí tiếp tục cố gắng phát huy những thành tích đã đạt được trong điều kiện mới của đất nước ta. 

Các thầy, cô giáo và các em sinh viên thân mến,

Đại hội Đảng lần thứ XIII đã xác định phương hướng chiến lược: “Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, con người Việt Nam và sức mạnh thời đại, huy động mọi nguồn lực, phát triển nhanh và bền vững trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao”. Phương hướng chiến lược này thể hiện tầm tư duy, nhận thức của Đảng về phát huy sức mạnh nội sinh của dân tộc và phương thức phát triển đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Các trường đại học là nơi thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, là nơi bồi dưỡng nhân tài, có vai trò, trách nhiệm to lớn trong việc hiện thực hóa “Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”. Trong những năm qua, thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp đề ra trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, giáo dục đại học của nước ta đã đạt được nhiều thành tựu, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển đất nước. Tuy nhiên, sự phát triển giáo dục đại học vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Để thực hiện tốt hơn nữa, công cuộc đổi mới giáo dục đại học, tôi đề nghị các đồng chí tập trung vào một số điểm sau đây.

Thứ nhất, cần chuyển mạnh giáo dục đại học từ lấy truyền đạt kiến thức sang giáo dục rèn luyện kỹ năng, phương pháp tư duy và tự học, tự tìm tòi bổ sung kiến thức, rèn luyện phẩm chất đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội. Trong quá trình đào tạo, sinh viên đóng vai trò trung tâm, chủ động; giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, định hướng sinh viên cách thu nhận kiến thức và cách vận dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề thực tiễn. Thực hiện điều này không chỉ liên quan đến đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập, mà đòi hỏi đổi mới căn bản mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo, giáo trình và học liệu, nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Các cơ sở giáo dục đại học cần dành sự quan tâm đặc biệt đến điều này, coi đây là vấn đề quan trọng hàng đầu cần tập trung giải quyết để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực. Dù một trường đại học, một giảng viên hay nhà nghiên cứu, các em sinh viên, tất cả chúng ta đều hiểu rằng “Cây đời mãi mãi xanh tươi” và Đại học Kinh tế Quốc dân muốn thành công chúng ta phải có một môi trường cởi mở, dung nạp cái mới, tri thức mới, sáng tạo trong bài giảng, trong nghiên cứu giảng dạy, trong quản lý giáo dục và trong xây dựng văn hoá học thuật, văn hoá đại học, lấy người học làm trung tâm, để từ đó Trường chúng ta sẽ phát triển không ngừng, tương xứng với lịch sử những cống hiến liên tục của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đối với sự phát triển của đất nước từ năm 1956 đến nay. Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hội đồng trường, Ban Giám hiệu, sinh viên, cựu sinh viên sẽ cùng nhau vun đắp xây dựng Nhà trường thành môi trường lý tưởng để ươm mầm cho những cây đời tươi xanh nhất cho đất nướchôm nay và mai sau. Chúng ta làm được như vậy thì mỗi bài giảng, lý thuyết chúng ta truyền tải cho sinh viên sẽ không phải là những thứ màu xám, và từ đó Đại học Kinh tế Quốc dân mới có vị trí vững chắc trong nền giáo dục đại học toàn cầu, có tên trong những bảng xếp hạng danh giá, sánh vai với các đại học tiêu biểu, tiên tiến của thế giới. Đại học Kinh tế Quốc dân phải là tấm gương đi đầu trong thu hút các giảng viên giỏi, nhà nghiên cứu trẻ trong và ngoài nước, thu hút đội ngũ doanh nhân, những nhà lãnh đạo thành công tham gia thính giảng, chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức, truyền cảm hứng cho sinh viên và thế hệ trẻ nói chung của Nhà trường.

Thứ hai, mỗi cơ sở giáo dục đại học phải thực sự trở thành lực lượng đi tiên phong trong phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với nhu cầu của xã hội và xu thế phát triển khoa học công nghệ trên thế giới. Cần đặc biệt chú trọng thực hiện đồng bộ các giải pháp để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động nghiên cứu và tư vấn. Bên cạnh việc quan tâm đến tăng các công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí quốc tế có uy tín (công bố quốc tế) để cài thiện thứ bậc trong xếp hạng đại học của các tổ chức quốc tế, các cơ sở giáo dục đại học cần quan tâm tới thực hiện các nghiên cứu khoa học nhằm góp phần thiết thực vào giải quyết các vấn đề thời sự cấp thiết và các vấn đề có tầm chiến lược dài hạn trong phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Thứ ba, phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Đội ngũ giáo viên của mỗi cơ sở giáo dục đại học phải là những người có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, trách nhiệm nghề nghiệp, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng sư phạm. Để đáp ứng những tiêu chuẩn cơ bản đó, mỗi người giáo viên phải tự giác, chủ động thường xuyên tự rèn luyện trong môi trường làm việc cụ thể. Các cơ sở giáo dục đại học có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để mỗi giáo viên cống hiến hết khả năng trong hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng công tác. Về phần mình, Đảng và Nhà nước đồng thời với việc đặt yêu cầu ngày càng cao với đội ngũ giáo viên và các cơ sở giáo dục đại học, cũng hết sức quan tâm đổi mới và hoàn thiện cơ chế, chính sách, trong đó có chính sách đãi ngộ về vật chất và tinh thần, để thúc đẩy nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, để mỗi giáo viên yên tâm gắn bó với nghề và cống hiến hết sứcmình cho sự nghiệp trồng người.

Thứ tư, Đổi mới quản trị đại học là tiền đề triển khai hệ thống các giải pháp khắc phục các hạn chế, yếu kém, nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục đại học. Trong đổi mới quản trị đại học, tích cực thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin cần song hành với thực hiện cơ chế tự chủ đại học. Trong những năm qua việc thực hiện thí điểm cơ chế tự chủ tại một số trường đại học công lập, trong đó có Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đã thu được những kết quả tích cực ban đầu, đồng thời cũng đặt ra nhiều vấn đề phức tạp đòi hỏi tiếp tục nghiên cứu giải quyết.

Để tiếp tục thực hiện đúng thực chất cơ chế tự chủ trong khuôn khổ đổi mới quản trị đại học, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của giáo dục đại học, tôi đề nghị cần nghiên cứu hoàn thiện, bổ sung các quy định pháp luật khắc phục tình trạng chồng chéo, thiếu đồng bộ và thiếu nhất quán; các cơ sở giáo dục đại học rà soát, điều chỉnh, bổ sung chiến lược phát triển theo đúng yêu cầu tự chủ và đổi mới quản trị đại học phù hợp yêu cầu hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Nhân đây, tôi cũng nói có thầy Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo ở đây. Tôi muốn nói về tự chủ đại học, một vấn đề rất lớn mà nhiều năm chúng ta đã triển khai, bước đầu đã thành công, trong đó có Kinh tế Quốc dân. Đồng chí Phó thủ tướng Lê Văn Thành, đồng chí Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, các đồng chí Bộ trưởng, thứ trưởng và đặc biệt là đồng chí Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo. Tất cả chúng ta cũng hiểu rằng Tự chủ đại học công lập, tôi nghĩ rằng không nghĩa là tự lo, tự bươn chải mà nhà nước cũng phải có những cơ chế, sự hỗ trợ cần thiết, nhất là đất đai và một số chính sách khác. Không chỉ đại học mà các cơ sở bệnh viện lớn của ngành y tế, có Bộ trưởng Đào Hồng Lan ở đây, chúng ta cũng nói là phải có những tạo điều kiện thì mới có thể tự chủ đứng vững được chứ không phải là một cơ sở công lập có thể ra thị trường ngay lập tức mà thành công. Những chính sách ấy chúng ta phải đề xuất với Đảng, nhà nước và từ đó kịp thời báo cáo với các cấp thẩm quyền xử lý, giải quyết thấu đáo thì mới thành công.

Trong những năm tới, bối cảnh phát triển mới của đất nước đặt ra cho Trường Đại học Kinh tế Quốc dân những yêu cầu mới ngày càng phức tạp hơn. Tôi được biết, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã xây dựng “Chiến lược phát triển giai đoạn 2021 – 2030”. Để thực hiện tốt tầm nhìn chiến lược, thể hiện khát vọng phát triển Trường Đại học Kinh tế Quốc dân xứng với truyền thống hào hùng, với ước vọng của các thế hệ thầy, trò Nhà trường, cũng như với sứ mệnh cao cả mà Đảng và Nhà nước đã giao phó cho Nhà trường tôi đề nghị các đồng chí lưu ý một số điểm sau đây.

Trước hết, cần phải có những nỗ lực vượt bậc bằng những đột phá, chứ không phải bằng các giải pháp truyền thống mang tính “tiệm tiến”.Từ đó, câu hỏi lớn đặt ra cho các đồng chí lãnh đạo, cùng như cho tất cả thầy, trò Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phải trả lời là “Khâu nào sẽ được xác định là khâu đột phá; Cần bảo đảm các điều kiện gì để thực hiện khâu đột phá ấy;…”.

Thứ hai, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã được xác định là trường đại học trọng điểm quốc gia, trường đầu ngành trong khối các trường đại học kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh. Vị thế “trường đầu ngành” không chỉ đột phát từ bề dày lịch sử phát triển trường, mà điều quan trọng là Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phải đi tiên phong trong đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả các lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu khoa học, tư vấn kinh tế và quản trị kinh doanh, phát triển đội ngũ giáo viên, hợp tác quốc tế và quản trị Nhà trường. Với vị thế “trường đầu ngành”, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cần trở thành “tấm gương” “người đi tiên phong trong khối các trường đại học kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh, đồng thời thiết lập và duy trì quan hệ hợp tác bền chặt với các trường đại học này vì sự phát triển chung của cả hệ thống đại học… Nhất là trong bối cảnh quốc tế có nhiều thay đổi, trong nước còn nhiều khó khăn, các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo cần tiếp tục nghiên cứu, đóng góp cho lãnh đạo Đảng, nhà nước những phương án, những cơ sở lý luận và thực tiễn để điều hành kinh tế đất nước thành công như mục tiêu Đại hội Đảng toàn quốc đề ra.

Thứ ba, trong Chiến lược phát triển, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân xác định sẽ xây dựng và chuyển đổi mô hình tổ chức thành đại học với 3 cấp. Đây là hướng đi phù hợp với yêu cầu xây dựng cơ sở giáo dục đại học đa ngành được quy định trong Luật Giáo dục đại học. Để thực hiện có hiệu quả phương hướng chiến lược này, tôi đề nghị các đồng chí lãnh đạo Trường cần chú trọng củng cổ, phát triển và nâng tầm hiện đại các ngành, các lĩnh vực vốn dĩ là truyền thống, thế mạnh của Trường (kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh), đồng thời từng bước mở rộng sang các lĩnh vực và ngành đào tạo mới, liên ngành, xuyên ngành, phát triển mạnh ngành công nghệ thông tin, tập trung vào định hướng chuyển đổi số, ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong quản lý, kinh tế và kinh doanh, tạo nền móng trở thành trung tâm đào tạo và nghiên cứu hàng đầu trong lĩnh vực này. Trong quá trình thực hiện chuyển đổi mô hình phát triển, cần đặc biệt chú ý làm tốt công tác tư tưởng, chủ động giải quyết các vấn đề phát sinh, phải giữ vững được sự đoàn kết trong tập thể sư phạm Nhà trường vì mục tiêu phát triển có hiệu quả và bền vững Đại học Kinh tế Quốc dân, thực hiện tốt sứ mệnh, trách nhiệm của Nhà trường với xã hội. Ở đây tôi có ý, mình là trường tiên tiến, hiện đại thì không thể áp dụng mà thiếu khoa học công nghệ. Vấn đề này tôi nghĩ là mình nên đi đầu. Tôi thấy đi vào một số khu vực ở hành lang của Trường, đã có ứng dụng công nghệ trong quản lý các lĩnh vực.

Các em sinh viên thân mến,

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân là nơi tôi đã theo học Khóa 15 Khoa Công nghiệp (1973 – 1977) đã ra trường gần 45 năm nay. Tôi và những người đã theo học dưới mái trường này luôn tự hào từng là sinh viên Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Tôi luôn có niềm tin vào các thế hệ sinh viên Đại học Kinh tế Quốc dân cũng như sinh viên các trường đại học của Việt Nam. Tôi mong các em hãy phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc, không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, trách nhiệm với xã hội, tích cực học tập, tiếp thu tinh hoa tri thức của nhân loại, rèn luyện kỹ năng, nuôi dưỡng khát vọng cống hiến và khởi nghiệp. Mong các em luôn khắc sâu lời dạy của Bác Hồ kính yêu: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”. Thực hiện lời dạy này của Bác Hồ chính là góp phần thiết thực vào việc hiện thực hoá “Khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”.

Và chúng ta rất vui mừng đến thời điểm này, có rất nhiều sinh viên Kinh tế Quốc dân đã trưởng thành trong công tác Đảng, công tác quản lý nhà nước, trong sản xuất kinh doanh ở những tập đoàn, tổng công ty lớn. Trong QH khóa XV, Trung ương khóa XIII, chúng tôi tính có khoảng 15 đồng chí là lãnh đạo cấp Bộ, cấp tỉnh, Bí thư cấp tỉnh,… là cựu sinh viên trường Kinh tế Quốc dân. Trong đó có nhiều đồng chí Bí thư tỉnh ủy ở các vùng, miền khác nhau, nhiều đại biểu Quốc hội là sinh viên Kinh tế Quốc dân, nhiều Bộ trưởng mới được bổ nhiệm, nhiều Bộ trưởng lâu năm. Chúng ta rất vui mừng trước đây có đồng chí Ngô Văn Dụ, cùng với tôi, bây giờ có anh Lê Văn Thành là Phó Thủ tưởng Chính phủ cũng nguyên là sinh viên của trường Kinh tế Quốc dân ra trường sau tôi 10 năm. Nói chung, truyền thống như vậy của một trường đại học phải nói là rất đáng quý. Các em sinh viên có khát vọng phát triển mạnh mẽ, cần phát huy truyền thống nhà trường của chúng ta sau 66 năm thành lập, và đặc biệt là các thầy cô đã ngày đêm chăm lo, hỗ trợ, quan tâm đến sự tiến bộ của các em.

Cuối cùng, tôi xin kính chúc Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tiếp tục phát triển, không ngừng nâng cao uy tín, vị thế trong khu vực và quốc tế. Chúc quý vị đại biểu và các thầy giáo, cô giáo, đặc biệt là các thầy giáo, cô giáo đã lớn tuổi và các cán bộ và sinh viên Nhà trường sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!